Ipinaalam niya kay Deodato Arellano ang kanyang plano na lumipat mula Europa patungong Hongkong, Pilipinas o Japan, at talikuran ang pagtanggap ng pensyon mula sa Propaganda.
30 Mayo 1891 inihanda ni Rizal ang 20 kabanata ng manuskrito ng El Filibusterismo para sa pag-imprenta.
Ghent, Belgium 9 Hulyo 1891 walang-wala siya sa pinansyal. Hindi siya nakatanggap ng anumang pensyon mula sa bahay sa loob ng tatlong buwan hanggang sa petsang ito. Nagtipid sya para mailimbag ang El Filibusterismo.
Setyembre 1890 ang El Fili ay nailathala sa Ghent gamit ang mga donasyon mula sa mga kaibigan ni Rizal.
